De Taliban en hackgate

Terwijl alle ogen de afgelopen dagen gericht waren op Murdoch en het hackgate schandaal, kampte ook de Taliban met inbreuk op privacy. Vanaf het mobieltje van de woordvoerder Zabiullah Mujahid kwamen sms-berichten dat Mullah Omar de aarde verruild had voor het paradijs. Volgens Zabiullah stond zijn eenogige leider echter nog stevig aan het roer van de operaties in Afghanistan. De woordvoerder klaagde dat zijn mobiele telefoon gehacked was door Amerikaanse inlichtingendiensten.

It's China, stupid

Soms is het een nadeel om al heel lang over een land te schrijven. In het gunstigste geval ga je er verveeld van zuchten, in het ongunstigste geval krijg je wurgneigingen. Zo vergaat het mij bij de discussie over Westerse sancties jegens Birma, een onderwerp dat met regelmaat en veel dogmatisme de kop opsteekt.
Er waren tijden dat die strafmaatregelen wellicht effect hadden kunnen hebben, maar het ontbrak Westerse landen aan een konsekwent en eenduidig beleid. Inmiddels hebben de Birmese autoriteiten genoeg andere wegen gevonden om de schatkist en hun eigen beurs te vullen. Maar alsof dat niet ter zake doet volharden de meeste Birmagroepen en activisten in hun pleidooi voor verdere sancties. Misschien zouden ze eens uit hun loopgraven moeten kruipen om een vliegtuig naar Birma te nemen. Dan zouden ze met eigen ogen kunnen zien hoe China er dankzij de Westerse afwezigheid vrij spel heeft en hoe verwoestend die invloed is.

En toen waren er nog...

Jan Mohammad Khan zat er zelfverzekerd bij toen ik hem in 2007 opzocht in zijn ommuurde huis in Tarin Kowt. De ex-gouverneur over wie het gerucht ging dat hij niet kon lezen of schrijven, lachte smalend om de Nederlanders met al hun high tech even verderop in Kamp Holland. Ze hadden hem opzij gezet, maar als peetvader, adviseur en stamgenoot van president Karzai maakte hij nog altijd de dienst uit. Als sterke man in het gebied kon hij bovendien bij de Amerikaanse troepen heel wat potjes breken.
Na verloop van tijd kreeg JMK de nodige rivalen in de slangenkuil van Uruzgan, maar mede dankzij zijn oude band met president Karzai bleef hij het levende voorbeeld dat ook het zogenaamde nieuwe Afghanistan via persoonlijke connecties met warlords annex maffiosi in plaats van via instituten werd bestuurd.
Net als bij de aanslag op Karzais broer een week geleden is het nog onduidelijk wie de moord op JMK op zijn geweten heeft, al claimt de Taliban ook deze daad. Maar wel staat vast dat de president weer een steunpilaar minder heeft in het even cruciale als weerbarstige zuiden.
Thomas Ruttig van de denktank Afghanistan Analysts Network: "The biggest thing is the psychological impact on Karzai losing two people very close to him and to the family. In a system here that is very patronage-based, that he is not able to protect his closest allies will have consequences. People will hedge their bets, in case the Taliban come back one day. They will make deals so they can survive that. With the first western soldiers leaving there is an atmosphere of concern and fear. People sending their sons out of the country to study or giving money so smugglers can take them abroad … they don't trust that the institutions are sustainable enough to survive."

Een moord in maffialand

Zijn zwaarbewaakte compound in Kandahar gaf wel aan dat Ahmed Wali Karzai vele vijanden had, al was het zijn strategie hen zo veel mogelijk te vriend te houden. Na een paar uur in de hofhouding van AWK waar stammenleiders,commandanten en Amerikaanse militairen kwamen en gingen, had ik een aardig kijkje in de keuken van de Afghaanse godfather gekregen. Kandahar mocht dan als de bakermat van de Taliban bekend staan, ik vond het er toch vooral maffialand. AWK's dood leek me slechts een kwestie van tijd.
Via Al Jazeera keek ik vanmorgen naar de bekende gezichten van tribale leiders die AWK naar zijn graf begeleidden. Ik herinnerde me hoe ze onder kopjes thee als afgunstige kinderen hadden geprobeerd elkaar bij mij zwart te maken. Temidden van het rouwbeklag waren de intrigues in deze nieuwe situatie bijna tastbaar.
Tussen alle berichten en speculaties in de media zaten ook een paar inzichtelijke commentaren van Amerikaanse hoogwaardigheidsbekleders.
"We viewed him more as an enemy of our enemy than as a friend." en: "Many of the local powerbrokers who are excluded from AWK's network see the Taliban insurgents as the only viable means of political opposition."
Hoe groot is de kans dat het er na de dood van de machtigste man in Kandahar anders aan toe zal gaan?